انزجار درماني (شرطي‌سازي بيزاري‌آور)

شرطي‌سازي بيزاري‌آور يكي از روش‌هاي درماني انزجاري يا بيزاري‌آور است كه عمدتا براي درمان الكليسم، سيگار كشيدن، اعتياد به مواد مخدر، انحرافات جنسي و پرخوري به کار می رود. زيربناي اصلي اين روش، شرطي‌سازي تقابلي است، در شرطي‌سازي بيزاري‌آور، محركت تقويت‌كننده رفتار نامطلوب، در اثر مجاورت با يك محرك بيزاركننده، توانايي فراخواني رفتار نامطلوب را از دست مي‌دهد، يعني خاصيت تقويتي‌اش را از دست مي‌دهد. براي مثال براي درمان اعتياد به مشروبات الكلي، به شخص معتاد دارويي خورانده مي‌شود كه تهوع‌آور است. بلافاصله پيش از آنكه اثر دارو ظاهر شود، به او قدري مشروب الكلي داده مي‌شود. يعني منظره، بو ومزه مشروب الكلي، بلافاصله با حالت تهوع دنبال مي‌شود. اين همایندي مشروب الكلي با تهوع، چندين بار تكرار مي‌شود تا اينكه سرانجام الكل به تنهايي موجب بروز تهوع مي‌گردد و شخص معتاد از الكل بيزار مي‌گردد(سیف، 1376).
نتايج مطالعات و پژوهش‌ها نشان مي‌دهد كه اين روش نتايج قطعي به دنبال نداشته است. كاربرد اين روش براي درمان انحرافات جنسي بيش از درمان سيگار و الكل موثر بوده است. يكي از راه‌هاي موثرتركردن درمان بيزاري‌آور آن است كه، پس از پايان يافتن دوره در همان اوليه، جلسات شرطي‌ كردن مجدد گاه بهگاهي تكرار شده تا همين مساله مانع از به از سرگيري احتمالی رفتار نامطلوب گردد(سیف، 1376).