تحليل تبادلي

ابداع‌كننده و نيروي محركه تحليل تبادلي، اريك برن بود. تحليل تبادلي اصولا عبارت است از تحليل تعامل جنبه‌هاي مختلف شخصيت انسان در گروه. تحليل‌ها روي 3 حالت ايگويي اصلي متمركزند: حالت ايگويي كودك، حالت ايگويي والد، و حالت ايگويي بالغ. هر يك از اين 3 حالت، ويژگي‌هاي مثبت و منفي دارند. كودك مثبت، خودانگيخته، برون‌گرا و خلاق است. كودك منفي، ترسو، هيجاني و پر از احساس گناه است. والد مثبت، حمايت‌گر، مهربان و فهيم است. والد منفي، تنبيه‌گر است و خيلي زود سرزنش مي‌كند. بالغ گرايش كمتري به احساسات و هيجانات دارد و بيشتر دنبال منطق، برنامه‌ريزي و جمع‌آوري اطلاعات است. بالغ مي‌تواند عاقل (مثبت) يا غيرخوانگيخته (منفي) باشد. هر كسي بسته به نحوه تربيتش، گوشه‌هايي از شخصيت‌هاي مثبت و منفي را بروز مي‌دهد. واحدهاي تحليل تبادلات هستند- يعني محرك‌ها و پاسخ‌هايي كه در هر لحظه بين دو يا چند نفر رد و بدل مي‌شوند. در تحليل تبادلي معلوم مي‌شود كه كدام حالات ايگويي در تعامل افراد، ايفاي نقش مي‌كنند. تحليل تبادلي يك رويكرد پرشتاب و كنش‌گراست و بر زمان حال و مبارزه با مشكلات كنوني تاكيد دارد(کوری و کوری، ترجمه نقشبندی و همکاران، 1382)