تشنج درماني الكتريكي (ECT)
يكي از قديمي‌ترين درمان‌هايي است كه همواره در مورد بيماري‌هاي رواني به كار مي‌رفته است و همچنان نيز جزو مجموعه درمان‌هاي نوين باقيمانده است. آمارهای نشان می دهد كه سالانه حدود صدهزار بيمار در ايالات متحده ECT دريافت ميكنند. عوارض مهم آن در زمينه نقصان حافظه و سردرگمي، عوامل اصلی محدودكننده كاربرد ECT محسوب مي‌شوند. اما هر دوي اين عوارض برگشت‌پذيرند و اكثر ابداعات ايجاد شده در فن ECT در طول 20 سال گذشته به منظور كاهش اين عوارض و در عين حال حفظ اثرات درماني آن به عمل آمده است. پيشرفت‌هاي جديد در متون ECT اين اميدواري را به وجود آورده است كه استفاده از ECT پذيرش بيشتري بيابد.
ايجاد تشنجي عمومي (جنراليزه) و دو طرفه، لازمه اثرات مفيد ECT است. بررسي‌هاي انجام شده با PET (برش نگاري با نشر پوزيترون) چه در مورد جريان خون در مغز و چه در مورد مصرف گلوكز در آن، نشان مي‌دهد در حين تشنج، جريان خون مغز، مصرف اكسيژن و گلوكز و نفوذپذيري سدخوني- مغزي افزايش مي‌يابد. پس از تشنج جريان خون و سوخت و ساز گلوكز كاهش مي‌يابد كه احتمالا اين كاهش در لوب‌هاي پيشاني بارزتر است. برخي پژوهش‌ها نشان داده‌اند ميزان كاهش سوخت و ساز مغزي با ميزان پاسخ درماني ارتباط دارد.
موارد كاربرد
1-اختلال افسردگي اساسي (MDD)
شايع‌ترين مورد استفاده از ECT ، اختلال افسردگي اساسي است؛ اختلالي كه سريع‌ترين و موثرترين درمان موجود آن نيز همين ECT است. نتایج بررسی ها و مطالعات نشان داده است كه تا 70% از بيماراني كه به داروهاي ضدافسردگي جواب نمي‌دهند، ممكن است به ECT پاسخ مثبت بدهند.
ECT در افسردگي مربوط به اختلال افسردگي اساسي و نيز اختلال دو قطبي I موثر است. بيماراني كه ECT براي آنها خيلي ضرورت دارد عبارتند از: افراد دچار افسردگي شديد، داراي علائم روانپريشانه، داراي قصد خودكشي و كساني كه از خوردن اجتناب ميكنند.
2-حملات شيدايي (mania)
كاربرد ECT در درمان حملات شيدايي عموما به موقعيت‌هايي محدود مي‌شود كه همه رويكردهاي دارويي موجود، ممنوعيت‌هاي معيني داشته باشد. سريع بودن نسبی پاسخ ECT در بيماراني كه رفتار شيداگونه آنها سطوح خطرناكي از اتلاف قوا برايشان ايجاد كرده است مفيد است.
3- اسكيزوفرني
ECT درمان مفيد و موثري براي اسكيزوفرني حاد است، ولي بر علائم اسكيزوفرني مزمن تاثيري ندارد. بيماران اسكيزوفرني كه علائم مثبت برجسته كاتانوني يا علائم عاطفي دارند، به نظر مي‌رسد بيش از بقيه به ECT پاسخ دهند.
4-ساير موارد مصرف
ECT در درمان كاتانوني يعني علامتي كه در اختلالات خلقي، اسكيزوفرني، اختلالات طبي و اختلالات عصبي وجود دارد موثر است. همچنين ECT در درمان روانپريش‌هاي حمله‌اي، روانپريشی‌هاي نامعمول، اختلال وسواسي- جبري، دليريوم و بيماري‌هاي جنسي از قبيل سندروم بدخيم نورولپتيك و اختلالات تشنجی لاعلاج نيز مفيد است.
بعلاوه در مورد زنان حامله افسرده‌اي كه، هم نياز به درمان دارند و هم نمي‌توانند دارو مصرف كنند، افراد سالمند يا دچار بيماري‌هاي طبي كه مصرف داروهاي ضدافسردگي برايشان خالي از خطر نيست و براي كودكان و نوجواناني كه دچار افسردگي شديد بوده و تمايل به خودكشي دارند، شايد درمان انتخابي مفیدی باشد.
ECT را معمولا به صورت دو يا سه بار در هفته انجام مي‌دهند. اگر ECT دو بار در هفته انجام شود اختلال حافظه كمتري در مقايسه با سه بار در هفته خواهد داشت. به طور كلي سير درمان افسردگي اساسي مي‌تواند بين 12- 6 جلسه، درمان حملات شيدايي 20- 8 جلسه و درمان اسكيزوفرني ممكن است به بيش از 15 جلسه احتياج پيدا كند.